YAREN KAYA
Bu yıl arpa ve buğday üretiminde rekoltenin yüksek olması, çiftçiler için umut verici bir gelişme olarak görülüyordu. Ancak Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) belirlediği alım fiyatlarının çiftçinin artan maliyetlerine göre neredeyse aynı kalması, çiftçilerin beklentilerini karşılamaktan uzak kaldı. Artan üretim maliyetleri ve düşük alım fiyatları çiftçilerin yüzünü güldürmedi; bu durum, özellikle küçük ve orta ölçekli çiftçilerin ekonomik anlamda zor durumda kalmalarına yol açtı.
YÜKSEK REKOLTE, YETERSİZ FİYATLAR
Bu yıl, ülke genelinde yağışların etkisiyle arpa ve buğdayda yüksek rekolte elde edildi. Geçtiğimiz yıl yağışların yetersizliği nedeniyle verim düşük kalmış, ancak TMO’nun enflasyon verilerini dikkate alarak belirlediği fiyatlar, çiftçilerin zararını bir nebze olsun telafi etmişti. 2023 yılında, TMO ekmeklik buğday için ton başına 8.250 TL, arpa için ise 7.000 TL taban fiyat belirlemişti. Çiftçiler, bu fiyatlarla geçen yılki düşük verime rağmen bir nebze de olsa kazanç sağlayabilmişti.
2024 yılında ise durum farklı bir seyir izledi. TÜİK’in açıkladığı enflasyon verilerine rağmen TMO’nun belirlediği fiyatlar neredeyse aynı kaldı. Bu yıl, ekmeklik buğday için ton başına 9.250 TL, arpa için ise 7.250 TL alım fiyatı açıklandı. Ancak, üretim maliyetlerindeki artış, özellikle mazot fiyatlarındaki %90’lara varan artış göz önüne alındığında, bu fiyatlar çiftçiler için yeterli olmadı.
ÇİFTÇİLERİN ARTAN MALİYETLERİ
Geçen yıla kıyasla üretim maliyetlerinde %80’e varan artışlar yaşandı. Gübre, mazot, tohum ve diğer girdilerin fiyatlarındaki artış, çiftçilerin kazancını önemli ölçüde azalttı. Mazot fiyatlarının neredeyse iki katına çıkması, çiftçilerin en büyük maliyet kalemlerinden birini oluşturdu. Bunun yanı sıra, gübre ve tohum gibi tarımsal girdilerde de büyük artışlar yaşandı. Bu maliyet artışlarına karşın, TMO’nun belirlediği alım fiyatları çiftçilerin giderlerini karşılamaktan uzak kaldı.
Bir diğer önemli faktör ise, artan enflasyonun çiftçilerin gelirini daha da erozyona uğratması oldu. Çiftçiler, elde ettikleri gelirle artan maliyetleri karşılayamadıkları için, bu yıl kazanç sağlamakta zorlandılar. Yüksek rekolteye rağmen, birçok çiftçi kar edemediğini belirtiyor. Üreticiler, kazanç sağlayamadıkları bir yılda, gelecek sezon için üretim yapabilmek adına gerekli finansmanı nasıl sağlayacaklarını kara kara düşünmeye başladı.
ÇİFTÇİNİN BEKLENTİSİ: DEVLET DESTEĞİ
Bu yılın zorlu ekonomik koşullarına karşı çiftçiler, devletin kendilerine daha fazla destek sağlamasını bekliyor. TMO’nun açıkladığı alım fiyatlarının yeterli olmaması, çiftçilerin devletin üreticisine daha fazla sahip çıkması gerektiği yönündeki taleplerini artırdı. Birçok çiftçi, tarımsal desteklemelerin artırılmasını, girdi maliyetlerinin düşürülmesi için önlemler alınmasını ve TMO’nun alım fiyatlarının yeniden gözden geçirilmesini talep ediyor.
Çiftçiler, tarımsal üretimde sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için devletin daha aktif bir rol alması gerektiğini vurguluyor. Yüksek rekoltenin çiftçilerin yüzünü güldürmediği bir yılın ardından, üreticiler, gelecek sezon için üretim yapabilmek adına gerekli finansmanı sağlamakta zorlanacaklarını belirtiyor. Bu nedenle, devletin çiftçileri desteklemek adına alım fiyatlarını gözden geçirmesi ve çiftçilerin maliyetlerini azaltacak politikalar geliştirmesi gerektiği ifade ediliyor.
GELECEK YIL İÇİN ENDİŞELER
Çiftçiler, bu yıl yaşadıkları ekonomik zorluklar nedeniyle gelecek yıl için endişe duyuyor. Birçok üretici, bu şartlar altında gelecek yıl üretim yapmanın daha da zor olacağını düşünüyor. Eğer bu durum devam ederse, çiftçilerin üretim kapasitesinin düşmesi ve ülkenin tarımsal üretiminde gerileme yaşanabileceği endişeleri dile getiriliyor.
Özellikle küçük ölçekli çiftçiler, maliyetlerini karşılayamama riskiyle karşı karşıya. Bu da tarım sektöründe büyük bir sorun olarak ortaya çıkıyor. Çiftçiler, devletin kendilerine daha fazla destek vermesi durumunda, tarımsal üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanabileceğine inanıyor.
Rekoltenin yüksek olduğu, ancak kazancın düşük kaldığı bu yıl, çiftçiler için zorlu bir yıl olarak kayıtlara geçti. Artan maliyetler ve yetersiz alım fiyatları, çiftçilerin ekonomik anlamda zor durumda kalmasına neden oldu. Çiftçiler, devletin üreticilere sahip çıkmasını ve desteklemelerin artırılmasını bekliyor. Gelecek yıl için endişe taşıyan çiftçiler, sürdürülebilir tarımsal üretim için acil önlemler alınmasını talep ediyor.
