Yaren KAYA
Yüksek Şehir Plancısı Nihan Yeşilgül Çelik, 24 Ocak 2020 Elazığ depremi ve 6 Şubat 2023’te yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından, yaşanan can kayıplarına ve büyük yıkımlara dikkat çekerek, olası yeni depremlere karşı yapı güvenliğinin önemini vurguladı. Çelik, özellikle uzmanların sıkça uyardığı Yedisu Fayı üzerindeki olası bir depremin Elazığ’ı da etkileyebileceği uyarısında bulundu.
“24 Ocak 2020 ve 6 Şubat 2023 tarihlerinde yaşadığımız depremlerde, binlerce can kaybı yaşandı, on binlerce bina yıkıldı ve 11 ilde hayat adeta durdu. Bu acı tecrübeler bize, depreme karşı hazırlıklı olmanın ne kadar hayati bir mesele olduğunu gösterdi. Son günlerde bilim insanlarının sıkça dile getirdiği Yedisu Fayı üzerinde beklenen deprem, ilimizi de etkisi altına alabilir. Bu nedenle, deprem bölgelerinde yapı yaparken dikkat edilmesi gereken pek çok husus var. Bu konularda bilinçli davranmak, yapıların depreme dayanıklılığını artırmak ve can kayıplarını en aza indirmek için şarttır” diyen Çelik, yapı güvenliği konusunda alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
DEPREME DAYANIKLI YAPILAŞMA İÇİN TEMEL KURALLAR
Zemin Etüdü: Yapı inşaatına başlamadan önce, zemin türü, taşıma kapasitesi ve sıvılaşma riski gibi etkenleri belirlemek üzere detaylı bir zemin etüdü yapılmalı.
Yönetmeliklere Uyum: Yapılar, yerel ve ulusal deprem yönetmeliklerine uygun olarak tasarlanmalı ve inşa edilmeli.
Güçlendirilmiş Tasarım: Kolon, kiriş ve duvar gibi yapısal elemanlar depreme dayanıklı ve esnek biçimde yerleştirilmeli.
Malzeme Kalitesi: Beton ve çelik gibi yapı malzemeleri yüksek kaliteli ve dayanıklı olmalı.
Taşıyıcı Sistem: Hem dikey hem de yatay yükleri güvenle taşıyabilecek taşıyıcı sistemler kurulmalı.
Yapısal İzolasyon: Depremin etkilerini azaltmak için yapısal izolatörler tercih edilmeli.
Tahliye ve Açık Alanlar: Acil durumlarda güvenli tahliye için yeterli açık alan ve kaçış yolları sağlanmalı.
Yapı İlaveleri: Mevcut yapılara yapılacak her ekleme, mühendislik hesapları doğrultusunda planlanmalı.
Denetim ve Bakım: Yapıların inşaat sürecinde ve sonrasında düzenli olarak denetlenmesi ve bakımlarının yapılması hayati öneme sahiptir.
Toplumsal Bilinçlendirme: Yerel halk, depreme hazırlık konusunda eğitim ve bilgilendirme çalışmalarıyla desteklenmeli.
Yer Seçimi: Fay hatlarına, dere yataklarına, dik yamaçlara ve vadilere yapı yapılmamalı; yerleşim alanları titizlikle planlanmalı.
“DEPREM ÇANTASINI UNUTMAYIN”
Nihan Yeşilgül Çelik ayrıca, her bireyin içinde önemli evrakların bulunduğu bir deprem çantası hazırlaması gerektiğini de hatırlatarak, “Deprem sonrası işlemlerin sağlıklı ilerlemesi için kimlik, tapu, sigorta gibi belgelerin çantada hazır olması gerekir. Bu küçük ama önemli adımlar, büyük krizlerde fark yaratabilir” ifadelerini kullandı.
“DEPREMİ ÖNLEYEMEYİZ, AMA ETKİLERİNİ AZALTABİLİRİZ”
Son olarak, yapı güvenliği konusunda farkındalığın artırılmasının şart olduğunu belirten Çelik, “Depremi önlemek mümkün değil, ancak bilinçli planlama, dayanıklı yapılar ve toplumsal hazırlık ile etkilerini büyük ölçüde azaltabiliriz. Her yapı projesi kendi özel koşullarına sahiptir. Bu nedenle, uzman mühendis ve mimarlarla çalışmak kaçınılmaz bir gerekliliktir” diyerek sözlerini tamamladı.
