Put (Farsçada but), Allah’ın yanı sıra ilah edinen ve ibadet konusu haline getirilen suret, heykel, resim ve maddi obje demektir.
Kur’an’da; sanem (esnam), ensab, evsan, cibt, timsal, ünsa ve tağut gibi kelimeler “put” olarak çevrilmektedir. Mesela, “İbrahim, babası Azer’e şöyle dedi: “bir takım esnamı (putları) ilahlar mı ediniyorsunuz?” (6/74)
Esasen, Allah’ın indirdiği Kitap’ın (hakikatlerin) karşısında olan bütün şeytani güçler tağuttur; tağut da bir nevi puttur. “Kendilerine kitaptan bir pay verilmiş olanları görmüyor musun? Onlar cibte ve tağuta inanıyorlar” (4/51) mealindeki ayette görülen cibtin; sihir, büyü, hurafe; tağutun da her türlü şeytani güçler (azgın, zorba, sapkın, kahin, büyücü, falcı gibi putlar) olduğu ifade edilmektedir.
Kur’an’da putperestlik “şirk” olarak tanımlanmıştır. Şirk ise büyük bir haksızlık (31/13) ve Allah’ın asla bağışlamayacağı en büyük günah olarak ifade edilmiştir. (4/48, 116) Putlara tapanların da aciz ve zavallı olup, derin bir sapıklık içinde olduğu belirtilir. (22/12) (Bak. İslam Anskl.)
Putperestliğe meyletmenin temel sebebi, Allah’ı gereği gibi tanımamak ve gereği gibi inanmamaktır. (6/91) Bilindiği gibi Kur’an’ın indiği dönemde müşrikler, Allah’a inanırlardı; ancak onu gereği gibi tanımadıkları için Allah dışında başka varlıklara yöneldiler. Putlara, kendilerini Allah’a daha fazla yaklaştırmaları (39/3), Allah katında kendilerine şefaatçi olmaları (10/18) için taptıklarını, atalarının da onlara taptıklarına şahit olduklarını söylüyorlardı.
Hakikat şudur ki Allah’ı gereği gibi tanımayanlar (inanmayanlar), başka varlıklara yönelirler ve başkalarının talimatlarına, fikirlerine önem vererek peşlerine takılırlar. Resulullah as dönemindeki cahiliye toplumu, atalarından devraldıkları putperestlik mirasını taştan, ağaçtan ve başka nesnelerden edindikleri putlarla sürdürmeye devam ettiler. Tapındıkları putların fiziki olarak hiçbir işe yaramadığını bildikleri halde, onlara son derece ihtimam gösterirlerdi. Peki niçin?
Esasen, hangi çeşit put olursa olsun, her bir put, bir inancı ve bir düşünceyi temsil etmektedir. Evet, putlar, insanların inanç ve düşüncelerini temsil eden sembollerdir. Hiç kimse boşu boşuna ve kendisine kazanç sağlamayan bir nesneyi veya bir şahsı putlaştırmaz. Peşi sıra gittikleri şahıslardan veya fikirlerden yararlandıkları için putlaştırırlar.
İster kadim tarihlerde, ister günümüzde olsun, putların arkasında gizlenen inançların, fikirlerin ve kabullerin arkasında azgın bir sömürü çarkı vardır. Bu sömürü çarkı putlarla (sembollerle) dokunulmaz kılınarak güçlü hale getirilmektedir. Öyle ki dokunulmaz kılınan putlara karşı konuşma ve fikir belirtme yasak hale getirilmektedir; zira putlara dokunmak, putperestlere dokunmakla eş değer kabul edilmektedir.
Evet, putperestlik bir maskedir. O maskenin ardında gizlenmiş inanç ve fikirler, daha açıkça söylemek gerekirse büyük rantlar, çıkarlar söz konusudur. Putlar maske görevini gördüğü için, putperestlerin asıl maksadı pek bilinmez. Herkes puta bakar ve o mücessem varlığı görür. Putlar adına karar verenlerin (Putperestlerin) talimat ve amaçlarının farkında olunmaz. Cahil bırakılmış halkın, putlar adına talimat verenlerin talimatlarına uymaktan başka seçenekleri olamaz.
Resulullah as dönemindeki “muktedir” cahiliye Araplarının Kur’an hakikatlerine karşı çıkmalarının tek nedeni vardı; o da kendi sosyoekonomik ve siyasal çıkarlarıydı. Diktikleri o putların/sembollerin arkasına gizlenerek, asıl amaçlarını deşifre etmeden istediklerini yaptırabiliyorlardı. Müktedir olan cahiliye Arapları, kendilerini “dindar” göstererek putları dinlerinin bir parçası haline getirebiliyorlardı. Allah’a ulaşabilmek için putların aracı olarak kullanılması inançlarının bir gereği sayılmaktaydı. Kabe’ye hizmet ve Kabe’ye konan putlar adına kesilen kurbanlıklar, ne denli “dindar” olduklarını gösteriyordu.
Puta tapma, diğer bir ifadeyle, putlar/semboller üzerinden güç devşirmek çok kadim bir gelenektir. “Putlara niçin tapıyorsunuz” sorusu sorulduğunda, “atalarımızdan böyle gördük” cevabı verilmiş, verilmektedir. (21/53) Maalesef, putçuluk geleneği bu modern çağda, modern bir tarzda devam etmektedir. Bu modern putçuluğu anlamak ve görebilmek için insanların kimin peşi sıra gittiğine bakmak gerekir.
Sahiden insanlar kimlerin peşine takılmaktadırlar? Kimleri “put” edinmektedirler?
Hakikat şudur ki Allah’ın kitabını din edinmeyenler, başkalarının kitaplarını din edinerek yol bulmaya çalışmaktadırlar. Bilinmelidir ki hüküm sahibi olan Allah’ın dinine karşı din uyduranlar, asla iflah olmazlar. Allah’ın dini “siratul müstakim” ve dinulkayyimdir. Yani zemini sağlam, binası güçlüdür. Başkalarının dini ise, sahtedir; çürük fay hatları (küfür, şirk, fısk, nifak, cürüm) üzerine kurulmuştur. Ankebut (örümcek) evi gibi en küçük bir dokunuşta/sarsıntıda yerle yeksan olmaktadır.
“Allah’ın yanı sıra veliler (koruyucu, yandaş) arayanların durumu, kendisine ev edinen dişi örümceğin durumu gibidir. Şüphesiz evlerin en dayanaksızı dişi örümceğin evidir. Keşke bunu anlayabilselerdi.” (29/41)
Mümin; Allah’ın kitabına bağlı, muttaki (sorumluluğun bilincinde) ve güvenilir olmak zorundadır. İmanını, ahlakını, ibadetini her türlü zelzeleden/sarsıntıdan korumakla mükelleftir. Bunun için de tüm hayatını Kur’an’a arz ederek, tüm sahte dinlerden (batıl ve hurafelerden) uzak durmalıdır.
Özetle bilinmelidir ki Kur’an dinine karşı oluşturulmuş her bir din sahtedir ve sahipleri de birer puttur. Görünen putlar (heykeller, semboller, simgeler, rozetler) elbette ruhsuzdur, masumdur; ancak her bir putun temsil ettiği paradigma canlıdır ve insanlar üzerinde oldukça etkilidir. Evet, Allah dışında başka veli (dost, koruyucu, yandaş, yani put) aramak beyhudedir, faturası ağır olacaktır.
Konuyu şu ayetle bağlayalım: “Zalimlerin velisi (yardımcısı) yoktur. Yoksa Allah dışında başka veliler (yardımcılar) mı edindiler? Oysaki veli sadece Allah’tır; zira ölüye can veren ve her şeye kadir olan O’dur. Bir konuda anlaşmazlığa düşerseniz, artık onun hükmü Allah’a aittir.” (42/9,10)
Selam ve muhabbetlerimle…
