(Suriyeli göçmenlerin yaşadıkları sorunlar ve bize etkileri)
Yıllarca devam eden göçmen/mülteci ya da sığınmacı sorunlarıyla yerel düzeyde valiler sorumlu olmakla birlikte Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile Afet ve Acil Durum İl Müdürlükleri ilgileniyor. Suriyeli sığınmacılar ilk geldikleri zaman önce AFAD, daha sonra da İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından kimlik numaraları verilmeye başlandı. Bu yolla kamplarda ya da diğer şehirlerde yaşayanların saptanması sağlanmaya çalışıldı.
2011 yılında geldiklerinde Suriyeli sığınmacılar için herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığı için ‘misafir’ olarak kabul edildiler. Çünkü bu milyonlarca misafirin kısa süre sonra ülkelerine geri dönecekleri beklentisi vardı.
Dönmediler…
Kimlikleri var ancak çalışma izinleri yok… Çalışma izinleri olsun ya da olmasın açıkça çalıştıkları görülüyor. Yasal işlem bile yapılmıyor çünkü bildiğimiz gibi yaşamak zorundalar. Hayatta kalabilmeleri için bir şekilde günü kurtarmak için çabalıyorlar. Çalışma izinlerinin olmaması çalışmalarına engel görülmemekle birlikte işverenler için ucuz iş gücü anlamına geliyor.
İnşaat, tekstil ve tarım gibi alanlarda ağır koşullar altında çok ucuz fiyat karşılığında çalışıyorlar ve bu fiyatlar Suriyelilerin sayısı arttıkça daha da düşme eğiliminde. En sağlıksız koşullarda ucuz ücretle çoğu yerde sigortasız çalışarak ayakta kalma mücadelesi veriyorlar.
Deprem olur, ev sahipleri kira fiyatlarına uçuk artışlar yaparlar.
Sel olur, para babaları gider sel bölgesinde kalan araçları ucuza kapatmaya çalışır.
Yangın olur, yangın söndürme tüpü ve malzemeleri aniden uçuklar.
Yahu mağduriyetten fırsatlar yaratmakta acayip beyin işliyor.
Şimdi de çok sayıda sığınmacı var. Çalışma izinleri olmadığı için çok fazla seçenekleri yok. Dil bilmedikleri için de çok fazla alternatifleri yok. 3 lira, 5 liraya bakmadan asgari ücretin bile 3’te 1’i fiyatına çalışmak zorunda kalıyorlar. İşte yasal boşluk nedeniyle yasal hakkı olmayan Suriyeliler, ucuz iş gücü olarak işverenler tarafından çok fazla tercih ediliyorlar. Diğer taraftan ucuz ücrete razı çalışmaya mecbur olan Suriyeliler bulunduğu yerdeki Türk işçilerini olumsuz etkilemiş oluyor. Ülkemizde birinci sorun işsizlik iken üzerine 3,5 milyon civarı Suriyeli’ ye bakmaya çalışmak ülkeyi daha da zora sokmak anlamına geliyor. Zira zaten iş bulamayan, aldığı diplomanın faydasını göremeyen ve istihdam, kadro bekleyenler çok fazlayken üstüne azımsanamayacak sayıda sığınmacının ucuz iş gücü olarak tercih edilmesi olumsuzluklara ve tepkilere yol açıyor. Beraberinde de güvenlik ve asayiş problemleri…
Var olan işgücü piyasasının Suriyeliler nedeniyle ucuzlaması nedeniyle yerelde çalışanın işini kaybetmesine ve o bölgede ki yerel işsizliğin de artmasına neden oluyor.
İşveren açısından süper, yereldeki çalışan işsiz, Suriyeliler perişan…
Suriyelilerin ucuza çalıştırılması, ödenen yüksek kira bedelleri yüzünden çocukların da çalışmasına sebep oluyor. Suriyeli çocukların çoğu ailelerine destek olabilmek için sigara veya kâğıt mendil gibi ürünler satıyor ya da dileniyor.
Hal böyle olunca yaşanan ekonomik zorluklar çocukların okula gitmesine de engel. Çocuklar aile geçimini sağlamak için ya yasa dışı çalıştırılacaklar ya da dilenecekler. Mademki buradalar mademki bizimle beraberler bir an önce gereken yasal düzenlemeler yapılarak bu çocukların gerekli eğitimi almaları sağlanmalı. Suriyeli çocukların okumaması, dil öğrenmemesi hem buraya adapte olmalarını zorlaştırır hem de yaşadığı ortama olumsuz yansımaları olur. Çocuklar dil bilmedikleri için eğitime de uzak durmaktalar.
Sığınmacıların büyük bir bölümü çocuk ve kadınlardan oluşuyor. Kadınlar da çok ciddi sıkıntılar içinde. Erken yaşta evlendiriliyorlar. Maddi sıkıntı yüzünden satılıyorlar. Çok eşlilik olduğu için normal karşılayıp mağdur ediliyorlar. 18 yaşından küçük çocukların taciz, tecavüz ve sömürülmeleri çok fazla. Suriyeli kadınların doğum kontrol yöntemleri hakkında yeterli bilgileri yok. Bazı kamplarda bilgilendirmeler yapıldığı halde kadınların inatla ya da baskıyla mı bilinmez, uymadıkları ve dikkat etmedikleri de ayrı sorunlardan.
Bizimle oldukları gerçeğinden yola çıkarak dışlamak yerine düzenin bozulmaması ve kayıp bir kuşağın olmaması için daha fazla neler yapılabilir?
Durup düşünmek lazım… Suriyelilerin yaşadığı her olumsuzluk bizlere eksi olarak dönecek. Hem ekonomik, hem kültürel hem de ahlak yönünden…
Bir sonraki yazım bu konu üzerine…
Suriyeli Göçmen Sorunu-3 (Çözüm yolları neler olabilir?)
