İrfan ARSLAN
Keban Hidroelektrik Santralinde elektrik üreten 8 jeneratörden üçü tamamen milli ve yerli üretim ile yapılan dev jeneratörler ile yenilendi. Yapılan çalışmada 12 Milyon Dolar’a bir jeneratörün yenilenmesi teklifinin kabul edilmemesi ve tamamen Türk Mühendislerince yapılan çalışma ile bir jeneratör için 250 bin Dolar harcama yapılması ile 36 Milyon Dolarlık bir tasarruf sağlanmış olundu.
Türkiye’deki elektrik üretiminin hikâyesinin ilk başladığı ve üçüncü büyük santralimiz olan Keban, aynı zamanda Fırat Nehri’nin ana kolu üzerindeki ilk hidroelektrik santralidir. Keban Barajı’nın 8 ünitesi bulunuyor. Bu ünitelerden ilk dördü 1974 yılında ikinci dördü ise 1982 yılında devreye alınmış. 1974 yılında devreye alınan ilk dört jeneratörün yenilenmesi çalışmaları kapsamında yaşanan aksaklıklardan dolayı, EÜAŞ Genel Müdürlüğü aldığı karar ile üretim ve montesinin tamamen Türk Mühendislerince yapılması kararının ardından başlatılan çalışmalarda ilk üç jeneratör yenilendi.
EÜAŞ Genel Müdürlüğünün yaptığı çalışmalar sonucunda ilk jeneratör 16 aylık bir süreç içinde tamamlandı ve montesi yapıldı. Ardından ikinci ve üçüncü jeneratörlerin yapımı ve monte çalışmaları tamamlandı.
Türk Mühendisliğinin başarısı
EÜAŞ olarak yapılan çalışmalarda özellikle Yerli Mühendislik ile yapılan çalışmalarda hem üretimin daha ucuza yapıldığı hem de verimliliğin arttığını belirten Yetkililer” Keban Hidroelektrik Santralinde ki jeneratörlerin ilk dördünün yenilenmesi gerekiyordu. Bu çalışma için yapılan ihalelerde yabancı firmaların verdiği teklifler çok yüksek oldu. Bunun üzerine yeni bir çalışma yapıldı ve bu jeneretörlerin yeni üretim olarak yapılmasına karar verildi. Bu kararın ardından yapılan çalışmalar sonucunda Keban Hidroelektrik Santralinin 1974 yılında devreye alınan ilk dört jeneratörünün üçünü yenilendi. Yenilenen jeneratörler ile verimlilik yüzde 17 oranında artış gösterdi. Ama daha önemlisi bu alanda yerli Mühendisliğimiz gelişti. Yenileme çalışmasında çok ciddi bir tasarruf yapıldı. Bura da yapılan çalışma ile elde edilen deneyim ve tecrübe ülkemizde ki diğer HES’lere de uygulanarak faydalanılacak“ dediler.
EÜAŞ’ın kararlı çalışması
Keban Hidroelektrik Santralinde ki ilk dört jeneratörün yenilenmesi çalışmasında EÜAŞ Genel Müdürü Dr.İzzet Alagöz, Genel Müdür Yarımcısı Mithat Yüksel, Daire Başkanı Ethem Camcı, Keban HES Müdürü Ali Burak Yetkin’den oluşan ekip, yaptığı çalışma ile ülkemizin kaynaklarının daha verimli kullanılmasına katkı sağladılar. Yapılan çalışma ile yenilenen jenatörlerin yüzde 80 yenileme işleminin tamamlanmasını sağlarken, Keban HES’teki 8 jeneratörden 3’ü yerlileşti. Jeneratörlerin her biri 12 milyon dolara ithal ediliyordu. Türk mühendisler tarafından yerli imkânlarla üretilen jeneratörlerin maliyeti 250 bin dolar oldu. Böylece Türkiye üretilen üç yerli jeneratörle 36 milyon dolar tasarruf etmiş oldu. Yerli teknolojiyle devreye alınan üçüncü jeneratörün kapasitesi ise 150 megawatt’tan 175 megawatt’a yükseldi. Böylece yerli teknolojiyle daha ucuza ve daha fazla elektrik üretim potansiyeli ortaya çıktı. EÜAŞ tarafından işletilen santrallerdeki yerlileştirme tamamlandığında toplam 180 megawatt kapasite artışı hedefleniyor.
Çalışmalar diğer HES’lere uygulanacak
Ülkemizde ki diğer Hidroelektrik Santrallerin de Keban’da yapılan çalışmada elde edilen olumlu sonuç ile önümüzdeki süreç içinde bu kapsamda yenileme çalışmaları yapılacağında, Keban’da elde edilen deneyim ve tecrübeden faydalanılarak yenilecek.
EÜAŞ Yöneticileri “ Burada yaptığımız çalışma ve elde edilen sonuç bu alanda Türk Mühendisliğini geliştirdi. Ülkemizde bulunan diğer HES’ler de önümüzdeki yıllarda bu tür çalışma yapılmasının lüzum görülmesi durumunda yapılan çalışmada elde edilen deneyim ve bilgi devreye girecek. Böylece ülkemizin dışa bağımlılığı sona erecek.” dediler
