İhsas-ı Rey,”oyunu / tarafını belli etme” olarak tanımlanan hukuki terim. Bu kavrama göre, herhangi bir zaruri durum olmamasına rağmen, yargıcın görmekte olduğu yargılamada, hükümden önce görüşünü doğrudan veya dolaylı olarak belli etmesiyle birlikte konuya tarafsız ve önyargısız yaklaşamayacağı kabul edilir. Bu durum, davanın seyrini etkileyebileceğinden hâkimin reddi istenebilmektedir.(hukuk sözlüğü, adalet bakanlığı)
O “çöp kovası da koysa oyum CHP’ye” diyen, “kapalıları istemiyoruz” diye inildeyen “KOKANA” kadar sebatkâr değilseniz”
İhsas-ı Rey; Usul’dur.
Taraf seçmek; Furuu’dur. Akö
Bu yazıya göre ihsas-ı rey:
Bir tarafı red ederek başka tarafı seçmek ve gerekçesini sonradan oluşturmaktır.
Ben buna “TÜMDENGELİM OY VERMEK” diyorum.
Esas olması gereken;
Gerekçelerini belirleyerek genellemeler ile ortak/keşişim alanı oluşturarak karar vermektir.
Yani TÜMEVARIM ile TÜMDENGELİMyöntemini kullanarak oluşan ortak noktaları kıyaslayarak ve kişisel konum/hal ve durumuna göre karar vermektir.
Tümdengelim’de niyete bakılır. Tümevarım’da amele bakılır.
Ahiret için asl olan niyet olsa da dünya amelsiz yaşanmaz!
Müslüman fert; niyet-amel dengesini göz ardı etmemelidir.
Türkiyedeki siyasal atmosferlerde toplum genellikle tümdengelim yöntemine göre oy kullanıyor.
Merhum Turgut Özal döneminde tümdengelim’etümevarım ilave olduğundan toplumun ekseriyeti bir liderde birleşti. Rahmetlinin deyimiyle “ ne sağ ne sol iki eli yukarıda birleştirmek” olayı bunun sembolü oldu.
Gelinen noktada siyasal tercih ayrımların keskinleşmeden netleşmesi üzerinde kuruldu ve bu tercih sonucu veya başkanlık sistemine geçişe hazırlık diye toplum bu tercihe yönlendirildi.
Muhalefetin “Toplumu kutuplaştırıyor” eleştirisi İkinci seçenek daha kuvvetli ihtimal olarak görünüyor.
Sağlıcakla kalınız… akö
