BRICS, ilk çıkışta Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika ülkelerinin oluşturduğu ekonomik bir oluşum. Bu ülkelerin arasına şimdi Mısır, Arjantin, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve BAE de katıldı. Sırada daha çok devletin olduğu biliniyor.
21.yüzyılla birlikte artık ittifakların bir fiks menü üzerinden belirlediği dönemden, ülkelerin manevra kabiliyetlerinin arttığı alakart dünya düzenine geçildiğini öne sürenler var.
Siyasetin ve ekonominin önemli aktörlerinden oluşan BRICS oluşumunun hedeflerinin başında; dünya düzenini yeniden şekillendirerek nüfuz merkezini Kuzey’den Güney’e kaydırarak, dolara alternatif bir para birimi oluşturmak geliyor.
Söylenen temel amaç; “Karşılıklı Hızlandırılmış Büyüme, Sürdürülebilir Kalkınma ve Kapsayıcı Çok Taraflılık için Ortaklık” olarak hedefini ortaya koyuyor BRICS.
BRIC grubunun oluşturulması amacıyla yapılan ilk görüşme 2006 Eylülünde dışişleri bakanları arasında New York’ta Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantısı oturum aralarında gerçekleştirilmişti diyor kayıtlar.
BRICS’in ilk zirvesi, 16 Haziran 2009’da Rusya’nın Yekaterinburg kentinde, sonra; her yıl bu toplantılar tekrarlanarak en son 23 Haziran 2022’de Güney Afrika’da yapıldı.
Üye devletler, kendilerini bir kriz anında, Batı’nın kontrolündeki mali ve uluslararası kurumlardan borçlanma kısıtlamalarından kurtaracak şekilde yapılandırmak istiyorlar. Grup üyesi ülkeler; kredi almak ve vermek, birbirlerine destek olmak ve yardım etmek için etkili araçlar edinmeye ve bölge içi ticareti geliştirmek amacıyla grup içi ve grup dışı ödemelerde dolara olan bağımlılığı azaltarak yerel para birimlerinin kullanılmasını sağlamaya çalışıyor.
BRICS oluşumunu meydana getiren ülkelerin kendi ülkeleri arasındaki ticaretin belli hedeflere ulaştığı belirtilerek üye ülkeler arasında ticari engelleri azaltma, ticareti kolaylaştırma ve yatırımları teşvik etme konusunda çalışmalar yapmak fikrini geliştiriyorlar.
BRICS ülkeleri, bulundukları bölgelerde ekonomik olarak en önemli aktörler ve ciddi bir nüfusa sahip bölgesel güçler. Önemli bir not; BRICS’e üye ilk beş ülkenin tamamı aynı zamanda G-20 üyesi.
BRICS, küresel düzeyde hegemonyayı ve kontrolü kıran dengeli, iki ya da çok kutuplu bir küresel ekonomik sistemin oluşturulmasının başlangıcı olarak küresel zenginliğin yüzde 60’ına sahip G7 ülkeleri ile rekabet edebilecek bir ağırlık elde ederek nüfuzunu artıran ve lider bir küresel güç olarak konumunu güçlendiren ortak bir para birimi oluşturmayı hedefliyor.
2001’den günümüze dünya üretiminde ABD; Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada’dan oluşan G-7 ülkelerinin payı %65’ten %43’e düşerken, BRICS üyelerinin payı %8’den %26’ya sıçradı.
BRICS, bu bağlamda, başta gelişmekte olan ekonomilerin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) ve Bretton Woods Konferansı sonucu kurulan Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’na katılımını artırmak için söz konusu örgütlerde oy haklarının dağılımına ilişkin kuralların gözden geçirilmesi olmak üzere uluslararası örgütleri kelimenin tam anlamıyla reforme etmeyi amaçlıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın; “Dünya beşten büyüktür” mottosunu da bu pencereden okumak gerekir diye düşünüyorum. Yeni bir dünya ve yeni oluşumlar mümkündür.
Ekonomi veya siyaset artık tek başlarına belirleyici kriterler değil. Yalnız başına hem ekonomi hem de siyaset yalnız başlarına bölgesel veya küresel denklem oluşturmada beklenenden daha az ağırlık taşıyabilir. Bu nedenle Voltranı oluşturmak için güçlerin birleştirilmesi gerekir.
Bu anlamda BRICS in 22-24 Haziran Zirvesi 6 yeni üyenin, Mısır, Arjantin, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve BAE nin saflarına katılması ile sonuçlandı. Sırada çok ülkenin olduğu biliniyor demiştik zaten.
Bu oluşum elbette belli grupları ve bu gruplardan nemalanan Kuzey dünyasını ciddi anlamda rahatsız edecektir. ABD önderliğindeki Batı emperyalizminin egemenliğini aşındıran, sorgulatan, alternatif arayışları hızlandıran bir nitelik taşıması nedeniyle bu tür oluşumların desteklenmesi önemlidir.
