Suriye’de önemli bir devrim meydana geldi. 2011 yılında BAAS rejimine ve Esed yönetimine karşı başlatılan mücadele, 2024 yılının son ayında sonuca ulaştı ve Esed ülkesinden kaçtı, BAAS rejimi çöktü.
Karl Marks’ın felsefesi iflas etti. Çünkü Marks’a göre bir ülkede devrimin meydana gelmesi için iki unsurun oluşması gerekiyordu: O ülke sanayileşmiş olacak ve “Artı”(k) değerin bölüşümünde işçilerle işverenler arasında çatışma çıkması sonucu işçiler isyan ederek devrim yapacaktı.
Suriye’de ne sanayileşme vardı, ne de örgütlenmiş işçi sınıfı vardı. Suriye’de diktatör(ler)in insanlık dışı baskı ve işkenceleri ile yönetimin dayattığı dini bir baskı vardı.
Ama hukuksuzluğa, baskı ve zulüme hayır diyen İslam dinine inanan kitleler vardı. Elbette etnisite oyunları ile insanları inançlarından ayırmaya çalışan, onları basamak yapmaya çabalayan PKK/YPG gibi maşa örgütler de vardı. Ama “hak her zaman galip gelir” formülü hep işler. Yeter ki samimi olunsun.
Bir milyona yakın insan hayatını kaybetti, 12 milyon Suriyeli mülteci durumuna düştü, sayısız infaz ve katliam yaşandı; kimyasal silah bile kullanıldı… 13 yıllık karmaşa, savaş, ölüm, sürgün, yıkım, yoksulluk ve belirsizliğin ardından sadece 12 günde Esad’ı deviren ve ülkelerini geri kazanan Suriye halkı büyük zafere imza attı. Bir devrim bu kadar şiddetsiz, bu kadar kontrollü ve bütün etnik kesimlere bu kadar saygılı olabilirdi; bunu başardılar. Artık iktidar olan muhalifler sınavın en zor kısmını başarıyla geçtiler ve sonrası için de umut verdiler.
Türkiye kazanan taraftadır. Suriye iç savaşında ağır bedeller ödeyen bir ülke olarak bu pozisyon yeni dönemdeki etkinliğimizin garantisidir. Yönetimin yardımcısı olmak ve istikrarın sağlanması için çaba göstermek Ankara’nın bölgedeki gücünü ve prestijini artıracaktır.
Genel olarak son gelişmelerle birlikte Türkiye’nin Suriye’deki etkisini olumlu anlamda artırdığı ve siyasi çözüm esnasında Türkiye’nin masada güçlüler arasında yer alacağı belirtilebilir. Ayrıca sığınmacıların geri dönüşlerinin hızlanmaya başlayacak olması da olumlu bir gelişmedir.
61 yıllık Esed rejiminin sona erdiğini ilan eden HTŞ çok önemli bir açıklama yaptı. Açıklama özetle şöyle: “Şam Esad’ın zulmünden kurtuldu, Suriye için yeni bir dönem başladı. Yeni Suriye’de herkesin barış içinde bir arada yaşadığı, adaletin ve insan haklarının korunduğu bir gelecek inşa ediyoruz. Her Suriyelinin onurunun korunduğu, hakların güvence altına alındığı bir dönem başlıyor. Bu karanlık geçmişin yerine umut dolu bir geleceği hep birlikte yazacağız.”
Ortadoğu’da tesis edilen düzene ana niteliğini veren, ABD’nin bölgede uyguladığı, stratejik derinlik temelli bir plan vardı. Bu düzen, şu an her anlamda altüst olmuş durumda. Ortadoğu’nun küresel güçler için sahip olduğu önemin sebebi, meseleyi derinlikli tahlil edenlerin de altını çizdiği üzere sadece dünyadaki hidrokarbon enerji kaynaklarının büyük bir kısmının yoğunlaştığı bölgede petrolün (sonrasında da doğal gazın) keşfedilmesi ya da bölgenin küresel ticaretin kesişim noktasında konumlanması olamaz. Asıl önemli olan, dünya dinlerinin merkezi ve medeniyetin beşiği olarak Ortadoğu’nun yeniden küresel bir güç olarak sahneye çıkma imkânı taşımasıdır.
Suriye Ruslar için önemli olsa da Ukrayna konusunda Ruslar bir çözüm beklentisinde olduğu için Suriye’deki tavrı da edilgen olacaktır. Bu bağlamda Rusların edindikleri topraklarla birlikte Ukrayna’nın da belli konularda memnun olacağı bir çözüme gidilebilir beklentisi hâkim olabilir. Aslında Putin, Trump’ın gelmesiyle birlikte bir şekilde çözüme ulaşacağını düşünüyor gibi. Rusların, Ukrayna NATO üyesi olmasın talebi ya da Rusların Suriye’deki üslerine dokunulmaması talebi arka planda yapılan temaslarda belkide görüşülmüş de olabilir.
Türkiye bu konuda doğru yoldadır. Cumhurbaşkanının her cümlesi de toplumda karşılık buluyor. Kurulacak masanın en güçlü ülkesi Türkiye olacaktır.
