Ankara Sosyal Bilimler Vakfı, “Türkiye’de Kimlikler: Din, Ekonomi, Siyaset” başlıklı bir araştırma yayımladı.
Araştırmada din bir adım önde, benimsenen kimliklerde eski kavramlara göre değişme söz konusu, göçmenlere olumlu bakışlar kaybolmuş, hoşgörü artmış, sekülerleşme daha çok tepkisel nedenlere bağlı.
Araştırmaya katılanlara, “siz kendinizi bu kimliklerden hangisiyle tanımlıyorsunuz” diye sorulmuş. Verilen cevaplar şöyle:
Katılanların yüzde 93,1’i “Çevreci” demiş, yüzde 91,8’i “İnançlı”, yüzde 85,5’i “Milliyetçi”, yüzde 82,3’i “Cumhuriyetçi” cevabını vermiş.
Takip eden sıralama:
“Demokrat 76,8 -Ulusalcı 73,5 -Atatürkçü 70,9 -Dindar 69,7 -İslamcı 66,5 -Muhafazakâr 58,7 -Sosyal demokrat 55,4 -Kemalist 35,7 -Sağcı 28,3 -Solcu 16,2”
Sağcı ve solcu kavramları itibar kaybetmiş, artık pek benimsenmiyor.
Cumhuriyetçi kavramı Atatürkçü, Kemalist, Sosyal Demokrat’tan daha fazla.
“Atatürkçülük toplumun çoğunluğu (%71) tarafından sahiplenilmiş.”
Toplumdaki sekülerleşme dinsizleşmeden çok tepkisel bir hareket haline gelmiş.
Laiklere “modern”, dindarlara da muhafazakar deniyor.
“Devlet laik olmalıdır” görüşünü; modernler yüzde 89 oranında, muhafazakarlar yüzde 71,8. Oranında benimsemiş. Toplumsal değişime dikkat.
“Devlet din işlerine karışmamalı” görüşünü benimseme oranı; modernlerde yüzde 67, muhafazakarlarda yüzde 51.
“Devlet yönetiminde daha çok dindar olmalı” görüşünü; modernler yüzde 25, muhafazakarlar yüzde 44.8 oranında benimsiyor
“Dindar yöneticiler çalışanların haklarını korumada daha titiz davranırlar” görüşünü; modernler yüzde 35, muhafazakârlar yüzde 51 oranında benimsiyor.
“Dindar iş insanları iş hayatında daha dürüst ve güvenilirdirler” görüşüne katılım düzeyi; modernlerde yüzde 29, muhafazakârlarda yüzde 45.
“Dini daha iyi anlayabilmek, yaşamak ve hissetmek için güvenilir bir cemaate veya tarikata bağlı olmak önemlidir” görüşüne katılıyor musunuz?” sorusuna yüzde 85 “katılmıyorum” demiş.
“Ahlâklı olmak için dindarlık gerekli” görüşünü; modernler yüzde 25, muhafazakârlar yüzde 44 oranında benimsiyor.
“Gençlere dini eğitim verilmeli” görüşünü benimseyenler; modernlerde yüzde 75, muhafazakârlarda yüzde 91.
“Din ibadetlerle sınırlandırılmalı” görüşünü; modernler yüzde 34, muhafazakârlar yüzde 20 oranında benimsiyor.
“İnsanlar kutsal kitaplara ve dine daha az önem verip onların yerine kendi ahlâkî standartlarını geliştirmelidir” görüşüne katılıyor musunuz?” sorusuna yüzde 54,6 katılmıyor.
“Bazı insanlar İslâm’ın farklı yorumlarına hoşgörü gösterilmesi gerektiğini düşünüyor. Bazıları ise İslâm’ın tek bir gerçek yorumu olduğuna inanıyor. Siz hangi görüşe daha yakınsınız?” sorusuna “Tek yorum” diyenler yüzde 49, hoşgörü diyenler yüzde 42.
“Toplumun geneline ters düşse bile insanların hayatlarını istedikleri gibi yaşaması gerektiğini” düşünenler yüzde %47, katılmayanlar yüzde 49.
“Geleneksel değerlere dönmek, kararlı liderleri işbaşına getirmek ve zararlı fikirleri susturmak gerek” görüşünü benimseme oranı; modernlerde yüzde 68,9, muhafazakârlarda yüzde 75,2.
“Batı, insan hakları söylemini kendi dışındaki dünyaya bir politik baskı aracı olarak kullanmaktadır” görüşüne katılanların oranı da yüzde 67,5.
Hayat pahalılığının en önemli nedenini “iş dünyasının aşırı kâr etmesi” olarak görenlerin oranı modernlerde %64’ü, muhafazakârlarda %67.
“Demokrasi en ideal sistemdir” görüşünü benimseme oranı; modernlerde %76, muhafazakârlarda %68.
“Tüm göçmenlerin Türkiye’den gönderilmesi lazım” görüşüne katılma oranı muhafazakarlarda %80, modernlerde %86.
Türkiye toplumundaki yeni zihni açılımları görmek için önemli bir araştırma.
