Dünyamızı kasıp kavuran iklim değişikliğinden kaynaklı doğal afetler; kasırgalar, tufanlar, aşırı yağışlar, seller, heyelanlar, kuraklıklar ve canlı türlerinin yok edilmesiyle ekolojik dengedeki bozulmalar her geçen gün hızla artarak devam etmektedir. Tüm bu yaşanan doğal afetler karşısında yeterli tedbir almayan ve sessiz kalan bir dünya ve onun umursamaz, pişkin ve sorumsuz yöneticilerini hayretle izlemekteyiz. Küresel ısınmanın meydana getirdiği en büyük tehlike, daha şimdiden önemli ölçüde hissedilen ve ilerideki yıllarda artarak devam edecek olan gıda krizidir. İklim değişikliklerinin sebep olduğu tarımda rekolte düşüklüğü, önemli oranda kuraklığın yaşandığı ülkemizde bu yıl ciddi şekilde gıda üreticilerini endişeyi sevk etmiştir. Bir tarım ülkesi olan Türkiye 2021 yılında milyonlarca ton buğday ve diğer gıda maddelerini ithal ederek milyar dolarlar civarında ödemeler yapmaya devam etmektedir.
Ülkemizde bir yandan gıda fiyatları önemli oranda artarken ve vatandaşların önemli çoğunluğu ihtiyacı olan gıda maddelerini temin etmekte çok büyük sıkıntılar yaşarken, tuzu kuru ve para içinde yüzen bazı kesim veya bireylerin içinde bulundukları müsriflik alabildiğine devam etmektedir. Artık ülkemizdeki israfın boyutları akıl almaz seviyelere ulaşmış ve geleceğimizi tehdit etmeye başlamıştır. “Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın (TİSVA) hazırladığı rapor, ülkemizde israfın boyutlarını gözler önüne serdi. Buna göre Türkiye, bir yılda milli gelirin yüzde 15’ine denk gelen yaklaşık 555 milyar lira değerindeki kaynağını israf ediyor. 214 milyar liralık gıda israfının yapıldığı Türkiye’de günde 6 milyon ekmek çöpe gidiyor. Hazırlanan rapor, Türkiye’nin enerjide, suda, gıdada, meyve-sebzede yaptığı israfın boyutlarını gözler önüne serdi. Raporda, gıda alanında Türkiye’de israf edilen miktarın 26 milyon ton olduğuna işaret edilirken bunun 125 milyar liraya karşılık geldiği belirtildi. Ayrıca, Türkiye’de bir yılda yetişen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25-40’ı kaybolduğu veya israf edildiğine de dikkat çekilerek en iyimser hesapla bunun 25 milyar lira değerinde olduğu vurgulandı. Ekmek israfının ayrıca dikkat çektiği kaydedilen raporda şöyle denildi: “Ülkemizde 300 gram üzerinden günde yaklaşık 85 milyon ekmek üretilmiş, tüketim ise 79 milyon civarında gerçekleşmiştir. Geriye kalan 6 milyon ekmeğin günlük çöpe gittiği ifade edilmektedir. Bu oran üretilen ekmeğin yüzde 7’sine denk gelmektedir.” (1)
Ülkemizde israfın boyutu gırtlağa kadar çıkmışken aynı oranda yoksulluk da hızla artarak devam etmektedir. Dünya Bankası, Türkiye’de son iki yılda kur krizi ve pandemi nedeniyle mutlak yoksul sayısının 3,2 milyon kişi artarak 10 milyon 171 kişiye yükseldiğini açıkladı. Türkiye’de pandemi döneminde doğrudan gelir desteğinin düşük kaldığına dikkat çeken banka, kısa çalışma ödemesi, nakdi ücret desteği ve sosyal yardım ödemeleri gibi destekler olmasaydı mutlak yoksulluk oranının 2020’de yüzde 12,2 değil yüzde 17,4’e yükseleceği tahmininde bulundu. TÜİK’in yaptığı araştırmaya göre: Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2019 yılında 0,5 puan artarak yüzde 14,4 olmuştu.
Yoksulluk ve israf; birbiriyle doğrudan ilişkili iki olumsuz durum. Her bir ferdin yaptığı israf başka bir ferdin yokluk çekmesine neden oluyor. Üretimde ve tüketimde milyon tonlara ulaşan israfın boyutu aynı zamanda yoksulluğun da boyutunu oluşturuyor. İsraf, fiyatların artmasına neden oluyor. İsraf üretimden eşit şekilde yararlanılmasının önünde engel oluşturuyor. İsraf edilen her lokma yoksulun sofrasından çalınmış oluyor. Evlerde, lokantalarda, düğün salonlarında, resmi kurumların yemekhanelerinde, okul pansiyonlarında, yurtlarda velhasıl yemek yenen her yerde müthiş bir israf var. Çöpe giden ekmekler, yemekler, sebzeler ve tüm gıda maddeleri onları bulamayan veya bulmakta çok sıkıntı çekenlerin sofrasından veya boğazından çalınmış oluyor. Bilinçli tüketim yeni nesillere öğretilmiyor. Yokluk ve yoksulluktan habersiz milyonlarca çocuk ve gencimiz israf etmeyi bir hayat tarzı haline getirmiş durumda maalesef.
Kur’an’dan ve Peygamber (S.A.V.)’den uzak bir hayat yaşayan toplumumuzun bir kesimi israfın haram olduğunu ve tasarruf etmeyi unutmuş şekilde gününü gün etmenin peşinde koşarken, öte yandan pazar yerlerinden atıkları toplayan, çöplerden bir şeyler bulmaya çalışanlarımızın sayısı da her geçen gün artmakta maalesef. Gıda, giyim, elektrik, su, doğalgaz, akaryakıt, mobilya ve tüm tüketim mallarında alabildiğine devam eden israf nereye kadar sürecek? Gösteriş ve moda çılgınlığı bizi nereye sürükleyecek? Böyle devam edersek bütün sahip olduklarımızın yokluğunu çekeceğimiz günler pek uzakta değil bunu bilelim. Bizi yaratan ve yaşatan Yüce Rabbimiz Kerim kitabında: “Ey Âdemoğulları! Her namaz kılacağınızda güzelce giyinin, yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (Araf Suresi, 31.Ayet) Diye israf edenleri sevmediğini buyururken, yine başka ayetlerde: “Akrabaya, yoksula ve yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere de saçıp savurma! “Saçıp savuranlar, hiç şüphesiz şeytanlarla kardeş olmuş olurlar; şeytan ise Rabbine karşı pek nankördür.” (el-İsrâ, 27) Diye israf edenleri Şeytanın kardeşleri olarak ilan etmiştir. Şeytanın ise nankör olduğu buyrulmuştur. Nankörlük ise Kur’an-ı Kerim’de bazı yerlerde “küfür” kelimesi ile ifade edilmiştir. İsraf insanı ne kadar vahim durumlara düşürüyor değil mi? Allah’ın rızasını düşünerek yaşayalım; ihtiyacımız kadar alış, veriş yapalım. İhtiyacımız dışında her ne olursa alıp da çürütüp çöpe atmayalım. Gıdayı, suyu, enerjiyi ve hiçbir şeyi asla israf etmeyelim. Gösterişten, modadan ve her türlü aşırılıktan sakınalım. Yoksa bütün bunların ileride çok ağır bedellerini öderiz ve ahrette de hesabını veremeyiz, unutmayalım. Rabbim rızasına uygun yaşamayı, Şeytanın ve nefsin şerrinden korunmayı nasip eylesin. Âmin.
- Hürriyet Web Haber sitesi
