Dün madende çalışan bir arkadaşımı aradım. Bartın’da ve daha öncesinde diğer ocaklarda üst üste faciaya neden alan grizu üzerine sohbet ettik.
En büyük şikâyeti, maden ocaklarına yapılan teftişlerin haber verilerek yapılması. Neredeyse bir ay öncesinden teftiş yapılacağı haberi verilmesi, maden ocağına ’Eksiklerini tamamla bak kontrole geliyorum.” demektir.
Teftiş haberini alan maden ocağı, teftişe yakın tehlikeli aynalardaki çalışmaları durdurup,kapatıyormuş. Teftiş onayını almak için eksiklerde gideriliyormuş. Bir de teftiş sırasında eksik falan çıkarsa da “şunu şunu yap.” denip zaman veriliyormuş.
İyi güzel de!
Sen, işverenin maden ocağı kapanmasın diye haber veriyorsun, yetmiyor sonrasında da fırsat verip düzeltmesine izin veriyorsun; peki, ya sonra?
Teftişi için kapanan aynalarda tekrar çalışma başlatılıyor. Teftiş sırasında eksik diye tamamlanması istenenler, teftiş sonrasında yine eksik olarak devam edecek; belki de başka konularda eksikler olacak.
İşin doğrusu belli.
Haber vermeden teftiş yapılır; varsa eksiği ceza kesilir ki; her zaman teftişe hazır, eksiksiz çalışma ortamı sağlansın.
Çünkü ansızın teftiş, işveren üzerinde de işçi üzerinde de kontrol sağlar, yaptırım uygular. Hem işveren için ağır cezalar olmalı hem de yönetmeliğe ve emniyet kurallarına uymayan işçi için de ağır yaptırım uygulayacak cezaların olması lazım.
İhmallik sadece işveren tarafında olacak diye bir kaide yok, bazen de işçi umursamaz davranıp gerektiği gibi önlem almamış olabiliyor.
Sonuç itibariyle ya işverenden ya da işçi hatasından kaynaklı bir ihmal söz konusu ve mutlaka bu konuda gerekenin yapılması şart.
Kazada yitirdiğimiz 41 canı, kader diye nitelendirip olayı basite de indirgeyemeyiz.
“Kaza geliyorum.” demiş ama sorumlular oralı bile olmamış Sayıştay iki ayrı yerde uyarı yapmış. Madende tersine havalandırmanın çalışabilecek durumda olmadığını, madenin derinliğinin artmasının madende patlamalara neden olabileceğini belirtmiş. Rapordaki bu eksikliklerden dolayı işletmeye 146 bin TL para cezası kesilmiş ama indirim uygulanarak 109 bin TL yapılmış.
İşte, bu ihmalliğin adı, kader olamaz.
Her şeyi kadere bağlarsak, o zaman yaşama amacımız ne?
Kaderde kontrol sahibi değilsek, neyin hesabı sorulacak? Öyleyse bizim müdahale ettiğimiz bir kader olacak ki hesap günü de bunun sonucunu görmek mümkün olsun.
“Biz her insanın kaderini kendi çabasına bağlı kıldık.”( İsra Suresi, 13 )demiyor mu?
Günümüzde birçok hastalık var değil mi? Şeker, tansiyon, kanser gibi gibi…
Ne yapıyoruz?
“Kaderimiz.” deyip kabullenip, ölümü mü bekliyoruz?
Doktora gidiyor, söylediği tedavi yöntemleri doğrultusunda hastalıkla mücadele ediyoruz.
Yani öylece “kader”deyip mücadele etmekten vazgeçmiyoruz. Mücadele edip, takdiri Allah’a bırakıyoruz.
Tıpkı maden ocağında meydana gelen faciada olduğu gibi… Riskler belli, alınacak önlemler de dolayısıyla mücadele edilecek noktalar da. O yüzden tamamen kadere bağlamak doğru bir yaklaşım değil.
Kur-an’ı Kerim’ in birçok ayettinde “aklını kullan.” emri var. Kur’an-ı Kerim bilimi destekler; bilimde Kur’an-ı Kerim’i.
Dolayısıyla akıl; insanı bilime yönlendirir.
Grizu için tehlike seviyesi belli, yapılacaklar da belli değil mi?
ABD’de ki maden ocaklarında 100 milyon ton başına 1 ile 6 arasında ölüm varken; biz de 710 oluyorsa bunun kaderle değil bilimle, akılla, alınan tedbirlerle de ilgisi var.
Evet, kader var ama kaderciliğe körü körüne bağlı kalarak çabayı, mücadeleyi bırakmak da doğru değil.
Siyasiler “Olacağı buymuş” deyip oturmuyorlar mı? Harıl harıl, seçimler için meydanlarda ter döküp koşturuyorlar.
O zaman yasalara da gerek kalmasın. Öldürenlere de ceza vermeyelim. Hırsızlık yapanlara da “Olacağı varmış ki yapmış” mı diyelim.
Ya da ülkemize saldıran olursa;“kader.” deyip mücadele etmeyelim mi?
Ez cümle; “Unutma! Kader, gösterilen çaban ölçüsünde şekilleniyor.”
