Döviz borcumuz yüksek, buna karşılık ödemek için sahip olduğumuz rezervler kısıtlı ve az olunca, açıkçası dövize yeniden müdahale edilmesini bekliyordum.
BDDK tarafından alınan yeni kararı yazmadan önce Pazartesi borsada ve dövizdeki değişimi görmek istediğim.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu(BDDK),ellerinde belirli oranda döviz nakdi olan bağımsız şirketlerin bankalardan yeni TL kredi alımına engelleme kararı aldı.
24 Haziran Cuma günü TCBK’nın 15.30’da açıklanan karar sonrası döviz kurlarında ve borsada biraz düşüş meydana geldi.
Asıl dün nasıl tepki verecek, hafta başına döviz kurlarının düşüş tepkisi devam edecek mi?
Borsada ki düşüş nasıl olacak?
Sorularının cevaplarını merak ettiğim için “Hafta başını beklemekte fayda var.” diye düşündüm.
Beklenildiği üzere, dövizdeki düşüş ile beraber borsada da düşüş meydana geldi. Dolar 16.09 seviyelerine kadar gerilemiş olsa da 16.70’e tekrar çıkışlar öz konusuydu.
Borsa İstanbul BİST 100 endeksi haftaya %2,5’luk düşüşle başladı.
BDDK’nın aldığı karara bakalım.
BDDK’nın almış olduğu karara göre döviz varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan şirketlerin kredi kullanım durumları söz konusu olduğunda vade boyunca döviz varlıklarını 15 milyon TL’nin üzerine çıkmama şartı aranacak.
15 milyon TL üzeri döviz nakdi olan şirketler ise sahip olunan varlıklarının aktif ya da satış hasılatının %10 kısmını aşması durumunda ihtiyaç olan nakdi TL cinsinden kullanamayacak. Onun yerine döviz bozması gerekecek.
Alınan kararla yapılmak istenen, TL ticari kredi kullanmak isteyen şirketlere döviz sattırıp aynı zamanda da yeni döviz alımını engellemek.
Asıl soru, alınan kararla yapılmak istenen doğru mu değil mi?
Cevabı bulmak için ekonomi alanında uzman olan Prof.Dr. Özgür Demirtaş, BDDK kararını nasıl yorumladığına baktım.
YouTube kanalında alınan kararı, tüm riskleri ve bütün yönleriyle anlatıyor. Karar sonrası kısa bir düşüş yaşanmış olsa da kur korumalı mevduat hesabındaki zararın git gide artacağına dikkat çekiyor.
Anlaşılan bu karar da diğer kararlar gibi uzun soluklu olmayacak. Geçici çözümler üretmek, günü kurtarmak amaçlı yapılırsa sonrası için “Felaket çanları kaçınılmaz.” derim. Dolayısıyla daha önceki müdahalelerin işe yaramadığı, ekonomiyi her geçen gün çıkmaya sürüklediği aşikâr.
Prof. Dr. Demirtaş konuşmasının bir bölümünde: “Peki şirketler kur korumalı mevduata geçecek sonra ne olacak? Sonra dolar talebi tekrar geldiği zaman, dolar azaldığı zaman problemle karşılaşacağız. “Ya 900 bin doları da indiriyorum, 1 TL bile dolar tutmayacaksınız.” mı diyeceğiz? Hadi onu da yaptık. O dolarları da sattık, bitirdikten sonra ne yapacağız? Allah aşkına bana söyler misiniz, sonu ne olacak? Ha bu iş seçime kadar, sonrası ne olursa olsun ise, ahhahh biz sadece 6 Aylık 1 yıllık değil Türkiye için 10 yıllık, 50 yıllık, 100 yıllık planlar yapmalıyız.” dedi.
Yani alınan karar, dövizin önünü bir parça kesecek ama enflasyon karşısında dolara talep arttıkça, alınan karar da işe yaramayacak.
Hatırlayacak olursanız Prof. Dr. Demirtaş, faize müdahale yapılacağı zaman şiddetle karşı çıkmış ve uyarmıştı. Geldiğimiz noktada ekonominin durumunu göz önüne alıp değerlendirmek bile ne kadar haklı olduğunu gösteriyor.
Faizin müdahale ile düşürülmemesi konusunda aynen şu şekilde uyarıda bulunmuştu.
“Size yalvarıyorum, artık hata yapmayın. Faiz düşünce enflasyon patlar. Faiz kendiliğinden değil de emir ile düşünce Dolar, Euro, Altın, emlak, arsa her türlü mal fiyatı fırlar. Öyle olunca bunları elinde tutan zenginler daha zengin, malı mülkü olmayan fakirler daha fakir olur.”
Bu uyarıyı yaptığında tarihler 24.11.2021 saat 14.09’u gösteriyordu.
Nasıl, haklı çıktı değil mi?
Kanalında, yeni alınan kararla ilgili endişelerini, teknik olarak olası muhtemel senaryoları açıklayarak uyarılarda bulunuyor ve son kurduğu cümlelerle ekonominin reel ve matematiksel olduğu düşüncesini dile getirerek, kararın yanlış olduğunu açık ve net ortaya koyuyor.
“Umuyorum ki böyle yanlış kararlar alınmaz. Umuyorum ki şapkadan daha fazla tavşan çıkarılmaz. Merkez Bankası faizi düşürüldüğü zaman neler olduğunu canlı bir şekilde geçmiş 8 ayda çatır çatır yaşadık. Umut ediyorum bu konuda daha fazla inat edilmez. Türkiye’nin geldiği nokta bir somun ekmeğin 5TLolduğu nokta. Bu nokta doğru bir nokta değil. Demek ki kararlar yanlış.
Yine de enseyi kararmıyorum. Ben iflah olmaz bir optimistim. Bu kadar eleştirmeme rağmen Türkiye’nin kapasitesine, geleceğine güveniyorum. Güvenmek zorundayım, zorundayız. Ama içim içim acı çekiyorum. Ben bir matematikçiyim. Biri oradan diyor ki 2 artı 5. Değil kardeşim2 artı 2 eşittir 4. Türk’sen de, Kürt’sen de, Sünni’ysen de, Alevi’ysen de… Matematiğin güzel tarafı da bu. Çatır çatır doğru neyse o. Kişilere göre değişmez. Ekonominin doğrusu da kişilere göre değişmez.”
Değerli hocamın, alınan karara ilişkin açıklamalarından sonra;umuyorum ki haklı çıkmaz ama akılın yolu bir olduğu için de eminim ki yine haklı çıkacak, tıpkı öncekiler gibi…
