Genel olarak her alanda olabileceği gibi sağlık alanında da toplum tarafından doğru bilinen yanlışlar vardır. Bu yazımızda bunlardan birkaçına değinmeye çalışacağım.
Herhangi bir sağlık problemim olmasa da haftada birkaç defa kan sulandırıcı olarak aspirin kullanmak faydalı mıdır?
Özellikle son birkaç yıl içerisinde dünya çapında çok merkezli yapılan çalışmalarda herhangi bir kalp damar veya beyin damar hastalığı olmayan kişilerin düşük doz olsa bile aspirin ve türevlerini kullanması beyin ve mide kanaması riskini arttırmaktadır. Bu veri nettir, dolayısıyla bu ilaçlar sağlıklı bireylerde zararlıdır. Kanama yapmasa bile midede ülser ve gastrit gelişme riski yaratacaktır. Kan sulandırıcı ilaçlarkalp krizi geçirmiş, stent takılmış, bypass olmuş, beyin damar tıkanıklığı olan hastalarda kullanılır ve bu ilaçlar bu hasta gruplarında net olarak faydalıdır. Burada akla şu soru gelebilir; Sağlıklı bireylerde mide/beyin kanaması yapıyor ancak kalp damar hastalarında yapmıyor mu? Şunu belirtmekte fayda görüyorum; Tıpta ilaç tedavileri kar-zarar hesabına göre yapılmaktadır. Kalp damar hastalığı olan bireylerde bu ilaçların tabii ki de bir miktar zararı olacaktır ancak bu ilaçtan gelecek fayda, vereceği zarardan kat be kat fazladır. Fayda, zarardan üstün ise o ilacın kullanımı tavsiye edilmektedir. Ayrıca kalp damar veya beyin damar hastalığı olmayan ancak diyabeti olan bireylerde herhangi bir mide rahatsızlığı yoksa aspirin ve türevleri ilaçların düşük doz kullanımını önermekteyiz.
Tansiyonlarım yüksek ancak vücudum ilaçlara alışmasın diye ilaç kullanmamak doğru bir yaklaşım mıdır?
Yüksek tansiyon tedavisinde ilk sırada diyet gelmektedir. Özellikle tuz alımının azaltılması çok önemlidir, bunu az yemek ve kilo vermek takip etmektedir. Diyet ile tansiyon kontrol altına alınmazsa o zaman devreye tansiyon ilaçları girmektedir. Yüksek tansiyon ister diyet ile ister ilaç ile düşürülmediği takdirde beyin kanaması (en sık), kalp krizleri, aort yırtılmaları, ritim bozuklukları, böbrek yetmezliği, göz içine kanama ve körlük gibi birçok ilave hastalığa davetiye çıkarır. Dolayısıyla mutlaka tansiyonlarımız 140/90 mmHg altında olması gerekmektedir.
Kolesterol ilaçları zararlı mı?
Belki de hastalarımızın en çok kafasını karıştıran ve en çok soru gelen konulardan bir tanesi kolesterol ilaçlarıdır. Biz kolesterol ilaçlarını kalp krizi geçirmiş, stentli, bypasslı, kalp atardamarve bacak atardamar hastalığı olan hastalarımıza veriyoruz. Bu ilacı vermemizin temel nedeni kandaki kötü kolesterolün (LDL kolesterol) artık gayet net bir şekilde ispatlanmış olan damar içi yağlanma ve tıkanmalarındaki büyük rolüdür. Bu ilaçların faydaları 1-2 ay kullanmakla ortaya çıkmamakta, ancak aylar-yıllar sonra ortaya çıkmaktadır. Hastalarımız genelde bize şöyle bir tespitte bulunurlar; ben bu ilacı alsam da bir şey hissetmiyorum almasam da. Kısa vadede faydası ortaya çıkmayan ancak orta ve uzun vadede faydaları ortaya çıkan bir ilaç grubu olduğundan dolayı hastalarımız o faydayı kendi vücutlarında hissetmezler. Halbuki kolesterol ilaçlarının kalp damar hastalarındaki faydası gayet nettir.
Özetle, kalp damar hastalığı ve yüksek tansiyon olan hastalarımız hastalıklarını mutlaka ciddiye almalıdırlar. Medyada bu konularda maalesef çok fazla farklı görüş var ve derdi hasta değil reklam olan kişilerin tavsiyelerinden uzak durmalıdırlar. Yoksa sağlığımızı koruyalım derken ilerde hastaneleri kalıcı ikametgah ediniriz.
Prof. Dr. Ertuğrul KURTOĞLU
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kardiyoloji Anabilim Dalı Başkanı
